Aby cieszyć się efektywnym ogrzewaniem za pomocą pompy ciepła, niezbędne jest posiadanie wiedzy na temat tego rozwiązania. Praktyka pokazuje, że pompa ciepła nie jest rozwiązaniem odpowiednim dla każdego budynku. Dlatego kluczowe jest wcześniejsze planowanie oraz precyzyjny dobór pompy, na podstawie profesjonalnie przeprowadzonego audytu energetycznego. Inwestorzy, którzy decydują się pominąć ten krok „zaoszczędzając” na audycie, często wypowiadają się później krytycznie o pompach ciepła. Często wówczas okazuje się, że źle dobrana pompa ciepła nie tylko nie jest w stanie dogrzać budynku ale dodatkowo generuje znaczące koszty.
Pompa ciepła a stary budynek z ogrzewaniem kaloryferowym
Pompy ciepła osiągają najwyższą efektywność działania przy niskiej temperaturze wody grzewczej co sprawia, że idealnie nadają się w systemach ogrzewania podłogowego. W przypadku grzejników, które wymagają wyższych temperatur, efektywność pomp ciepła może znacząco spaść, co może wpływać na koszty ogrzewania. Aby skutecznie zminimalizować straty, warto zwiększyć powierzchnię kaloryferów w budynkach, gdzie ogrzewanie płaszczyznowe nie jest dostępne. Innym rozwiązaniem jest zastosowanie kaloryferów niskotemperaturowych, klimakonwektorów lub wysokotemperaturowej pompy ciepła współpracującej z kaloryferami. Odpowiednie dostosowanie systemu grzewczego do charakterystyki pompy ciepła może znacząco wpłynąć na efektywność i koszty eksploatacji. Dlatego istotne jest krytyczne podejście do planowania i dostosowywania systemów grzewczych, aby zoptymalizować działanie pomp ciepła w zróżnicowanych warunkach klimatycznych.
Pompa ciepła w nieocieplonym budynku
Efektywne wykorzystanie pomp ciepła jest możliwe jedynie wtedy, gdy zapotrzebowanie na ciepło pozostaje na niskim poziomie. W przypadku starych, nieizolowanych budynków z kaloryferami, pomysł na montaż pompy ciepła może być kuszący. Jednakże, w takich warunkach, nieodpowiednia pompa ciepła może generować ogromne zużycie energii elektrycznej, co w rezultacie przekłada się na wyższe koszty eksploatacji. Niestety, zbyt często inwestorzy nabywają pompy ciepła, które nie są właściwie dostosowane do potrzeb ich budynku. Podejście krytyczne do wyboru pompy ciepła jest kluczowe, aby uniknąć nieefektywnego zużycia energii i niepotrzebnych kosztów eksploatacyjnych. Nie warto ulegać zapewnieniom handlowców, jeśli nie są w stanie poprzeć swoich zapewnień wynikami obliczeń zapotrzebowania budynku na ciepło (tzw. OZC).
Mylące pojęcia
Dane techniczne dotyczące wydajności pomp ciepła zazwyczaj nie znajdują odzwierciedlenia w rzeczywistości, co może skutkować wyższym zużyciem energii elektrycznej. Dodatkowo, klientom często zdarza się mylić różne wskaźniki wydajności, zwłaszcza w kontekście współczynnika wydajności COP (Coefficient Of Performance). Wartości COP mogą się różnić w zależności od temperatury zewnętrznej, na przykład dla -7 ˚C, -2 ˚C czy 7 ˚C. W przypadku inwestorów kluczowy jest sezonowy współczynnik wydajności SCOP. Jest to współczynnik określający w przybliżeniu wydajność pompy ciepła w całym referencyjnym sezonie grzewczym. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, czy został on wyliczony dla klimatu miejsca, w którym pompa ma zostać zainstalowana. Polska pomimo, że geograficznie znajduje się w strefie umiarkowanej, pod względem doboru pomp ciepła leży w strefie zimnej. SCOP miarodajny dla Polski dotyczy zatem strefy zimnej i wyliczony jest dla Helsinek. Więcej na ten temat znajdziesz tutaj.
Trochę o współczynnikach wydajności pompy
Zarówno COP jak i SCOP reprezentują stosunek ciepła użytkowego na wyjściu pompy ciepła do niezbędnego prądu na ich wejściu. Im wyższa wartość, tym bardziej wydajne energetycznie pompy ciepła. COP jest mierzony w idealnych warunkach i podawany w karcie danych. W przeciwieństwie do tego, SCOP mierzy się podczas rzeczywistej pracy, dlatego też dostarcza informacji o przybliżonym zużyciu energii elektrycznej przez pompę ciepła. Powyższe wartości trzeba jednak odnieść do konkretnego budynku i konkretnej lokalizacji. Zapotrzebowanie i wydajność pompy będzie zatem różna w zależności od regionu i panujących tam warunków meteorologicznych.
Laboratorium vs. rzeczywistość
Inwestorzy, kuszeni współczynnikiem COP powyżej 4,0 dla powietrznej pompy ciepła, mogą doświadczyć rozczarowania, gdy skonfrontują to z rzeczywistością. W praktyce tak wysokie COP dotyczy zwykle wyższych temperatur zewnętrznych niż te, w których pompie przyjdzie pracować przez większość okresu grzewczego. Praktyka natomiast pokazuje, że wartości SCOP dla powietrznych pomp ciepła zazwyczaj nie przekraczają 3,1. Działa to też w drugą stronę. Współczynnik COP = 2,3 przy temperaturze zewnętrznej -7 ˚C należy uznać za zadowalający. Oznacza to bowiem, że przez zdecydowaną większość okresu grzewczego pompa z 1kW energii pobranej wyprodukuje więcej niż 2,3 kW energii cieplnej. Jeśli jedni wypowiadają się krytycznie o pompach ciepła a drudzy przekonują do ich stosowania, pozostaje zdać się na rzetelnego audytora energetycznego.
Nowość czy bylejakość
W Austrii w latach 1975–2005 zbudowano 190200 systemów pomp ciepła. Większość pomp ciepła zainstalowano w latach 1986 i 1987 r. Elektryczne pompy ciepła są zatem dostępne na rynku od ponad 40 lat. Idąc dalej, można zaryzykować stwierdzenie, że każde gospodarstwo domowe w Polsce posiada pompę ciepła. Lodówka jest bowiem małą pompą ciepła, wykorzystującą tę samą zasadę pracy. O ile jednak w lodówce ciepło jest usuwane z wnętrza to w pompie ciepła ciepło ze środowiska zewnętrznego przekazywane jest do budynku. Niestety dobór pompy ciepła nie jest tak prosty jak wybór lodówki. Jest tak z uwagi na różną termoizolacyjność budynków i zmienność warunków zewnętrznych.
Częste błędy instalacji
Błędy montażowe zmniejszają oczekiwane oszczędności energii, a nawet mogą powodować straty. Badanie w Niemczech wykazało, że 33% testowanych instalacji okazała się nie do naprawienia. Połowa problemów pojawiła się w ciągu pierwszych dwóch lat. W Polsce nikt takich badań nie przeprowadził. Aby nie narazić się na straty nie wystarczy zakupić dobrą pompę, ale zadbać o jej odpowiedni dobór i właściwy montaż. Dobór mocy urządzenia i wybór jednostki do budynku na podstawie jego charakterystyki pracy warto powierzyć firmie specjalistycznej. Same pompy ciepła wymagają profesjonalnego montażu, regulacji (m.in. krzywych grzewczych) i serwisowania. Dopiero wówczas można wypowiadać się krytycznie o pompach ciepła.
Jeśli chcesz dobrać odpowiednią pompę ciepła lub potrzebujesz rzetelnie wykonanego audytu energetycznego, zachęcamy do kontaktu z nami – tel.: 570 058 524; e-mail: biuro@inwentadom.pl lub skorzystania z formularza kontaktowego na stronie: www.inwentadom.pl/kontakt/
Polecamy również inne nasze artykuły z tej serii: Wszystko co powinieneś wiedzieć o pompach ciepła oraz Opłacalność pompy ciepła.
Pozostałe nasze artykuły znajdują się w dziale „blog” na stronie: www.inwentadom.pl/blog/