Radon jest gazem promieniotwórczym, występującym naturalnie w środowisku. Powstaje w wyniku rozpadu promieniotwórczego radu. Rad powstaje w wyniku rozpadu uranu, który znajduje się w skorupie ziemskiej. Radon wydostaje się na powierzchnię ziemi i miesza się z powietrzem atmosferycznym. Bardzo duże stężenia radonu występują w kopalniach, piwnicach i podziemnych trasach turystycznych. Radon gromadzi się również na najniższych kondygnacjach budynków. Również nie zawsze lokalizacja budynku w pięknym miejscu, musi okazać się strzałem w dziesiątkę. W niektórych regionach Polski, występuje wysokie stężenie radonu. Mieszkanie w takim domu może prowadzić do powstania nowotworów płuc. W artykule postaramy się odpowiedzieć jak temu zapobiec?
Radon w budynkach mieszkalnych
Radon może wnikać do budynków przez pęknięcia w fundamentach lub nieszczelności wokół pionów wodnych i grzewczych. Często dostaje się do piwnic przez wypłukane spoiny między cegłami i nieszczelności między ścianami piwnicy, a jej podłogą. Radon dobrze rozpuszcza się w wodzie, dlatego może dostawać się do budynków również wraz z wilgocią. Radon jest bezbarwny, nie ma zapachu ani smaku. Nie można go od razu wykryć w pomieszczeniu, do którego wchodzimy. Aby stwierdzić jego obecność, należy wykonać pomiar stężenia radonu odpowiednią metodą.
Radon stanowi ryzyko powstania nowotworów płuc
Radon i produkty jego rozpadu stanowią zagrożenie dla zdrowia. Według danych WHO radon jest przyczyną od 3-14% nowotworów płuc. Wartości te zależą od średniego stężenia radonu w budynkach i od popularności palenia tytoniu w danym kraju. Ryzyko zachorowania na raka płuc znacznie wzrasta u palaczy. Jedna na trzy osoby palące może zachorować na raka płuc pod wpływem ekspozycji na radon. Jeżeli należysz to tych osób, tym bardziej warto przeprowadzić pomiar radonu w swoim budynku.
Gdzie w Polsce jest radon?
Jest wiele regionów Polski, gdzie może wystąpić podwyższone stężenie radonu w budynkach. Rozporządzenie Ministra Zdrowia przedstawia listę powiatów, w których stężenie radonu w znacznej liczbie budynków może przekroczyć tzw. poziom odniesienia, czyli 300 Bq/m3. Jednak radon jest gazem i może przenikać przez szczeliny w skałach na duże odległości. Dlatego, niezależnie od lokalizacji nieruchomości, warto przed zakupem zbadać stężenie radonu w budynku.
Ustawowy obowiązek pomiarów radonu dla przedsiębiorców
W 2020 roku Polska wprowadziła zmiany w Ustawie Prawo Atomowe. Działania te zostały zapoczątkowane przez DYREKTYWĘ RADY 2013/59/EURATOM z dnia 5 grudnia 2013 r. ustanawiającą podstawowe normy bezpieczeństwa w celu ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie promieniowania jonizującego. Ustawa Prawo Atomowe nakłada też obowiązek pomiaru stężenia radonu na przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność w powiatach wskazanych w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 18 czerwca 2020 roku. Listę powiatów możesz pobrać tutaj.
Obowiązki właściciela budynku
Zgodnie z ustawą Prawo Atomowe: zbywca budynku, lokalu lub pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi oraz wynajmujący budynek, lokal lub pomieszczenie, przeznaczone na pobyt ludzi, przekazuje na żądanie nabywcy lub najemcy takiego budynku, lokalu lub pomieszczenia informację o wartości średniorocznego stężenia promieniotwórczego radonu w powietrzu w budynku, lokalu lub pomieszczeniu. Przepisu nie stosuje się do wynajmujących nieprowadzących działalności gospodarczej w zakresie wynajmu budynków, lokali lub pomieszczeń.
Jeżeli kupujesz dom czy mieszkanie – zapytaj o pomiar radonu
Jeżeli planujesz kupno domu, warto szczegółowo ocenić jego stan techniczny. Pomiar radonu jest ważnym elementem oceny nieruchomości przed zakupem. Zapytaj dotychczasowego właściciela o wyniki badań stężenia radonu w budynku. Pamiętaj o tym również wtedy, gdy chcesz kupić budynek z mieszkaniami inwestycyjnymi. Jeżeli będziesz wynajmować mieszkania, prowadząc działalność gospodarczą w tym zakresie, najemca ma prawo poprosić Cię o wyniki badań.
Od właściciela budynku czy mieszkania powinieneś otrzymać:
- wartość średniorocznego stężenia promieniotwórczego radonu w powietrzu w budynku, lokalu albo pomieszczeniu
- porównanie powyższej wartości z wartością poziomu odniesienia dla średniorocznego stężenia promieniotwórczego radonu w powietrzu w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi
- wyniki pomiarów oraz nazwę podmiotu, który przeprowadził pomiary.
Jeżeli kupujesz działkę warto wykonać pomiar radonu w gruncie
Warto przeprowadzić pomiar radonu w gruncie przed inwestycją. Podwyższona zawartość radonu w glebie nie oznacza, że wewnątrz budynku stężenie radonu również będzie podwyższone. W większości przypadków wystarczy zastosować odpowiednie materiały i zaprojektować odpowiedni system wentylacji. Dlatego warto zwracać uwagę na radon również podczas planowania i projektowania nowych budynków.
Jeśli chcesz zlecić wykonanie badania jakości powietrza w budynku, ekspertyzy budowlanej lub audytu energetycznego, zachęcamy do kontaktu z nami – tel.: 570 058 524; e‑mail: biuro@inwentadom.pl.
Polecamy również inne nasze artykuły z tej serii: Pompy ciepła, ale czy to się opłaca? , Ogrzewanie gazowe kondensacyjne oraz Zalety i wady ogrzewania akumulacyjnego.
Pozostałe nasze artykuły znajdują się w dziale „blog” na stronie: www.inwentadom.pl/blog/